Καμία ευθύνη «χωρίς τον ξενοδόχο»
ΕΡΩΤΗΣΗ: Έχοντας πιει αρκετά, είχα ένα σοβαρό ατύχημα με θάνατο του συνεπιβάτη μου, με τονοποίο πίναμε προηγουμένως μαζί. Χωρίς να ειδοποιηθώ, οι συγγενείς του έκαναν αγωγή μόνο
στην ασφαλιστική μου εταιρεία, ζητώντας υψηλή αποζημίωση και ψυχική οδύνη. Η ασφαλιστική
εταιρεία, χωρίς να με ενημερώσει, συμβιβάστηκε μόνη της και κατέβαλε ένα μεγάλο ποσόν
στους παθόντες, που υπέγραψαν ότι δεν έχουν πλέον αξίωση ούτε εναντίον μου. Στη συνέχεια,
όμως, η ασφαλιστική εταιρεία έκανε αγωγή σε εμένα, ζητώντας να της πληρώσω ό,τι πλήρωσε,
ισχυριζόμενη ότι, λόγω της μέθης μου, δεν καλύπτομαι από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Μου
λέει, μάλιστα, ότι πρέπει να πληρώσω, γιατί έκανε τον καλύτερο συμβιβασμό, ενεργώντας για
λογαριασμό μου προς το συμφέρον μου, όπως αυτή το εννοούσε. Τι πρέπει να κάνω;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Τυχερός στην ατυχία σας. Η ασφαλιστική εταιρεία έχει δίκιο στο ότι το ασφαλιστήριο δε σας
καλύπτει, αφού σας ασφάλισε για να οδηγείτε νηφάλιος, και όχι μεθυσμένος. Για την
ακρίβεια, ο νόμος ορίζει και τα δικαστήρια με πάρα πολλές αποφάσεις έχουν επιβεβαιώσει ότι
στην περίπτωση του μεθυσμένου οδηγού η ασφαλιστική εταιρεία πληρώνει κάθε τρίτο παθόντα,
στη συνέχεια όμως έχει δικαίωμα να στραφεί εναντίον του υπαίτιου οδηγού-ασφαλισμένου της
με δική της αγωγή (αναγωγή, όπως τη λέμε νομικά), και να ζητήσει κάθε ποσό που αναγκάστηκε
να καταβάλει.
¶λλο θέμα, όμως, αυτό, και άλλο να συμβιβασθεί η ασφαλιστική εταιρεία μόνη της με τον
τρίτο χωρίς να σας ειδοποιήσει. Ο νόμος (άρθρο 23, παρ.2 της υπΆ αριθμ. Κ4585/1978
Απόφασης του Υπουργού Συγκοινωνιών) ορίζει ότι «ο ασφαλιστής δικαιούται να προβαίνει κατά
την κρίσιν του και εντός των ορίων της ευθύνης του εις συμβιβαστικόν διακανονισμόν
απαιτήσεων τρίτων κατΆ αυτού ή των ησφαλισμένων, του διακανονισμού τούτου μ η δ ε σ μ ε ύ
ο ν τ ο ς καθΆ οιονδήποτε τρόπον τους ησφαλισμένους». Το ίδιο δικαίωμα να συμβιβάζεται
μόνος του έχει (άρθρο 13, παρ. 4 της ίδιας Υπουργικής Απόφασης) και ο υπαίτιος του
ατυχήματος-ασφαλισμένος, χωρίς να δεσμεύει τον ασφαλιστή.
Επομένως, όπως έχουν κρίνει τα δικαστήρια (ενδεικτικά, ¶ρειος Πάγος, απόφαση 1488/2001 και
Εφετείο Λάρισας, απόφαση 28/2004), η όποια συμφωνία έκανε η ασφαλιστική σας εταιρεία με
τους παθόντες χωρίς γνώση και συμφωνία σας δε σας δεσμεύει και δεν έχετε καμία υποχρέωση
να πληρώσετε ούτε ευρώ στην ασφαλιστική εταιρεία.
Αυτό είναι απολύτως δίκαιο, διότι, αφού δεν έγινε εις βάρος σας δικαστήριο που να
διαγνώσει επίσημα ότι φταίγατε και ότι έχετε υποχρέωση να πληρώσετε για αυτό συγκεκριμένο
χρηματικό ποσόν στους παθόντες, δεν οφείλετε ακόμη τίποτε σε κανέναν. Ούτε είχε δικαίωμα η
ασφαλιστική εταιρεία να κρίνει μόνη της, αν φταίγατε και πόσο. Διότι, αν είχε γίνει δίκη
και είχατε μπορέσει να υπερασπισθείτε τον εαυτό σας με τον δικό σας δικηγόρο, της επιλογής
σας, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η απόφαση του δικαστηρίου θα δεχόταν την ευθύνη σας,
όπως τη συμφώνησε αυθαίρετα εν αγνοία σας η ασφαλιστική εταιρεία με τους παθόντες.
Για παράδειγμα, θα μπορούσατε μεταξύ άλλων να επικαλεσθείτε ότι, εφόσον ο θανών
συνεπιβάτης εγνώριζε ότι είχατε πιει και επέλεξε να πάρει με ευθύνη του το ρίσκο να
συνταξιδέψει μαζί σας, τότε, όπως έχουν πει τα δικαστήρια, συνευθύνεται κατά μεγάλο
ποσοστό με εσάς, οπότε μειώνεται κατά το ίδιο ποσοστό και η υποχρέωσή σας για αποζημίωση
των συγγενών του. Ή, πάλι, θα μπορούσατε στο δικαστήριο να αποδείξετε ότι το ατύχημα
οφειλόταν σε άλλους παράγοντες, άσχετους με τη δική σας βούληση και ικανότητα οδήγησης,
όπως π.χ. κατεστραμμένο οδόστρωμα, ξαφνικό εμπόδιο στο δρόμο κτλ.
Όλα αυτά η ασφαλιστική σας εταιρεία σας εμπόδισε να τα προτείνετε σε δικαστήριο και να
εξετασθούν, διότι, αφού με το συμβιβασμό της οι συγγενείς του παθόντος δήλωσαν ότι
εξοφλήθηκαν, δεν μπορεί πλέον ποτέ να γίνει δικαστήριο μεταξύ αυτών και υμών για το
συγκεκριμένο ατύχημα. Ούτε μπορούν όλα αυτά να κριθούν στο δικαστήριο που σας κάνει η
ασφαλιστική εταιρεία, διότι το Σύνταγμα ορίζει ότι δεν επιτρέπεται να στερηθείτε από τον
«φυσικό σας δικαστή», που θα ήταν το πρώτο εκείνο δικαστήριο, που δεν έγινε ποτέ, διότι,
επειδή μία δίκη εμπλέκει ανθρώπινη κρίση και δεν είναι μηχανική διαδικασία, δεν
επιτρέπεται να γίνει από άλλον, με την παραδοχή ότι τάχα θα αποφάσιζε τα ίδια.
Ομοίως, δεν ευσταθεί το επιχείρημα της ασφαλιστικής εταιρείας ότι τάχα λειτούργησε για
λογαριασμό σας και προς το συμφέρον σας, διότι ούτε τέτοια εξουσιοδότηση της είχατε δώσει
ποτέ ούτε είχε δικαίωμα να το κάνει μόνη της, πράγμα που ο νόμος επιτρέπει μόνο κατΆ
εξαίρεση, όπως, π.χ., για να αποφευχθεί επείγων αναπότρεπτος κίνδυνος και, πάντως, όχι
όταν μπορεί να βρεθεί και να ενημερωθεί ο ενδιαφερόμενος, προκειμένου να ενεργήσει μόνος
του προς προστασία των συμφερόντων του.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα παραπάνω, δεν οφείλετε να πληρώσετε τίποτε στην ασφαλιστική
εταιρεία. Μάλιστα, αφού η ασφαλιστική εταιρεία έβαλε τους συγγενείς του θανόντος να
υπογράψουν ότι εξοφλήθηκαν, δεν οφείλετε πια να πληρώσετε τίποτε σε οποιονδήποτε για το
συγκεκριμένο ατύχημα. Είπαμε: τυχερός στην ατυχία σας.
Δ. ΜΑΡΚΑΤΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΘΗΝΩΝ
Υπεύθυνοι άρθρου: Δημήτρης Μαρκάτος, Ειρήνη Καλμανίδου
Σημείωση για κ.κ. συναδέλφους νομικούς: Το παραπάνω νομικό ζήτημα έχει κριθεί πρόσφατα με
την πράγματι εξαιρετικής και αναλυτικότατης τεκμηρίωσης απόφαση ΜΠρΧίου 255/2009 (Δικαστής
Γ. Παντελίδης), στην οποία παραπέμπουμε.